Zakładkę „HISTORIA” opracowała Agnieszka Podolska
Historia cechów stolarskich w Polsce sięga końca XIV wieku, kiedy to powstał w Krakowie pierwszy cech stolarski. Skromne źródła do dziejów Radomska i do dziejów stolarstwa w miescie, potwierdzają, że od XVII wieku istniał w Radomsku duży cech łączony, skupiający kilkanaście profesji.
W dudce z wpisem członków wspólnego cechu kowalskiego i szynkowego w roku 1640 widnieją nazwiska stolarzy z Radomska: Pośpiecha, Kursinowskiego i Stanisława Karnaska. W późniejszych latach w mieście działali także : Maciej Babicki przyjęty do cechu w 1678 r., Szablowski przyjęty w 1698 r. i Błażej Gozdawski przyjęty w 1701 r. Oczywiście nie można wykluczyć, że w mieście mogło działać więcej stolarzy, którzy nie byli zrzeszeni w cechu.
Od 1800 roku istniał już w mieście samodzielny cech stolarski, który od 1816 roku przyjął nazwę Cech Stolarski Okręgu Miasta Radomska i skupiał w swoich strukturach stolarzy z terenu Radomska, Brzeźnicy, Pajęczna, Gidel i Koniecpola. Od 1833 roku w materiałach źródłowych dotyczących radomszczańskiego cechu stolarzy pojawiają się nazwy: Zgromadzenie Stolarskie, Zgromadzenie Profesji Stolarskiej lub Zgromadzenie Kunsztu Stolarskiego.
Na przestrzeni lat 1827 – 1921 można także zaobserwować, że liczba stolarzy zrzeszonych w cechu i czynnie pracujących w zawodzie była wysoka i tak: w 1827 roku było 16 majstrów, 2 czeladników i 5 uczniów, w 1821 – 1858 wyzwolono 21 czeladników, w 1840 r. było 11 majstrów, w 1859 – 1902 przyjęto 39 nowych majstrów, w 1903 – 1921 przyjęto 25 nowych majstrów.
Z upływem czasu i postępem techniki, a także w następstwie oddania do użytku linii Kolei Warszawsko – Wiedeńskiej w mieście, obok indywidualnych stolarskich warsztatów rzemieślniczych zaczęły pojawiać się pierwsze fabryki, w tym fabryki meblowe. W 1881 roku na terenie Radomska (wówczas Noworadomska) rozpoczęła działalność, znana już w Europie, wiedeńska fabryka mębli giętych „Bracia Thonet”, produkująca pierwsze przemysłowo wytwarzane tanie meble seryjne. Szybko nastąpił rozwój radomszczańskiej fabryki i wkrótce stała się ona jedną z największych wytwórni mebli giętych w Europie. Fabryka „Braci Thonet” miała poważny wpływ nie tylko na rozwój i życie miasta, ale także i okolicznych wsi. Dawała zatrudnienie wielu mieszkańcom, umożliwiała powstanie i rozwój licznym warsztatom rzemieślniczym.
W 1884 roku występujący w imieniu firmy „Jakub i Józef Kohn”, Karol Kohn zakupił nieruchomość w Radomsku na terenie której rozpoczęła działalność niewielka fabryka mebli. Wydarzeniem o dużym znaczeniu dla firmy było założenie w 1895 roku spółki akcyjnej i przyjęcie nazwy „Towarzystwo Akcyjne Fabryki Mebli Wiedeńskich Jakub i Józef Kohn”. Spowodowało to zwiększenie produkcji i pozyskanie lepszej pozycji na rynku, a także przyczyniło się do rozwoju gospodarczego całego regionu radomszczańskiego .
Na początku ubiegłego stulecia (1910 r.) powstał w Radomsku kolejny zakład produkujący meble pod nazwą Zakład Produkcji Mebli Giętych „Ksawery Wünsche i Spółka”. Główną produkcją tego zakładu były krzesła oraz fotele teatralne i kinowe. Firma upadła w połowie lat 30 – tych XX wieku. Przed 1914 rokiem na terenie miasta działała także Fabryka Mebli Amerykańskich i Tapicerowanych Morysa Lewkowicza oraz fabryka mebli „Mazovia” firmy Krone i Kofin.
Po zakończeniu działań wojennych i odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku w Radomsku wznowiły działalność w znacznym stopniu zniszczone fabryki meblowe:”Bracia Thonet”, „Ksawery Wunsche i Spółka”, „Mazovia” oraz nieliczne warsztaty rzemieślnicze.
W 1923 roku trudne warunki finansowe zmusiły fabrykę „Braci Thonet” do odstąpienia części fabryki w Radomsku na rzecz konkurencyjnej firmy „Mundus”. W ten sposób rozpoczęła działalność w mieście nowa firma meblarska o międzynarodowym kapitale pod nazwa „Thonet – Mundus”. W Radomsku powstawały także kolejne zakłady produkcyjne związane z branżą meblarską, wśród których można wskazać otwarty w 1929 roku skład materiałów budowlanych i stolarskich braci W. i R. Rozenbaum, w 1931 r. powstała „Józef Müntz i Spółka” Fabryka Mebli Giętych, a w 1936 roku Wytwórnia Mebli Giętych „Eden”.
W okresie dwudziestolecia międzywojennego rozwijały się także prywatne warsztaty stolarskie należące do radomszczańskich mistrzów stolarskich zrzeszonych w Chrześcijańskim Cechu Stolarzy i Rzemiosł Drzewnych. Wśród ówczesnej licznej grupy stolarzy dla przykładu należy wymienić nazwiska starszych cechu: Antoniego Mosińskiego, Piotra Gustalika, Henryka Połońskiego. Liczba radomszczańskich mistrzów stolarskich zrzeszonych w Chrześcijańskim Cechu Stolarzy i Rzemiosł Drzewnych w latach 1937 – 1948 utrzymywała się na wysokim poziomie, co obrazują poniższe dane liczbowe: 1937 rok – 38 członków, 1938 rok – 43 członków, 1939 rok – 35 członków, 1946 rok – 41 członków, 1947 rok – 45 członków, 1948 rok – 74 członków. Udział Radomska w omawianym wyżej okresie czasu w ogólnopolskiej produkcji wszystkich fabryk mebli giętych w kraju wynosił około 60%, co z pewnością świadczyło o bardzo silnej i stabilnej pozycji miasta w branży meblarskiej.
W okresie II wojny światowej Radomsko znalazło się pod okupacją niemiecką na terytorium Generalnego Gubernatorstwa. Niemcy najpierw zarekwirowali meble nagromadzone w magazynach fabryki „Thonet – Mundus”, a następnie uruchomili produkcję na rzecz wojska niemieckiego. Zamknięto całkowicie fabrykę „Mazovia”. Radomszczańskie zakłady „Thonet – Mundus” oraz „Ksawery Wünsche i Spółka” działały aktywnie do końca II wojny światowej. W 1945 roku obie fabryki zostały znacjonalizowane i funkcjonowały jako samodzielne przedsiębiorstwa pod nazwami Fabryka Mebli Giętych Nr 1 (dawny „Thonet – Mundus”) oraz Fabryka Mebli Giętych Nr 2 (dawny „Ksawery Wünsche i Spółka”).
Ważnym wydarzeniem dla rzemieślniczego życia w Radomsku po zakończeniu II wojny światowej było powołanie w dniu 5 listopada 1947 roku Państwowej Szkoły Techniczno – Przemysłowej w skład której weszły: Państwowe Gimnazjum Mechaniczne i Państwowe Gimnazjum Stolarskie. Uroczyste otwarcie szkoły, już pod zmienioną nazwą jako Państwowe Liceum Przemysłu Drzewnego miało miejsce w dniu 1 września 1948 roku. Placówka kształciła młodych ludzi w zawodzie stolarza, przyczyniając się do szerzenia i upowszechniania specjalistycznej wiedzy w tej ważnej dziedzinie. Obecnie tradycję przekazywania wiedzy teoretycznej i praktycznej młodemu pokoleniu adeptów stolarstwa kontynuuje Zespół Szkół Drzewnych i Ochrony Środowiska przy ścisłej współpracy z radomszczańskimi mistrzami stolarskimi.
Od 1 stycznia 1951 roku nastąpiło połączenie obu wymienionych fabryk w jedno przedsiębiorstwo pod nazwą Radomszczańskie Zakłady Przemysłu Drzewnego. Natomiast w 1959 roku nazwę fabryki zmieniono na Zakłady Mebli Giętych „Fameg”.
W Radomsku, podobnie jak w całym kraju, po 1945 roku, nastąpiła likwidacja samodzielnie istniejących cechów branżowych. Od 1953 roku został powołany jeden wspólny Cech Rzemiosł Różnych zrzeszający rzemieślników różnych profesji, w tym oczywiście także stolarzy.
W 2004 roku radomszczański cech wychodząc na przeciw przemianom gospodarczym znacznie rozszerzył swoją działalność, zrzeszając już nie tylko rzemieślników, ale również także przedsiębiorców i przyjął nazwę Cech Rzemieślników i Przedsiębiorców w Radomsku.
Obecnie na terenie miasta Radomsko prężnie działa wiele zróżnicowanej wielkości zakładów stolarskich, z których znaczna część powstała i rozwinęła swoją działalność na przełomie lat 80-tych i 90-tych XX wieku. Wiele z tych firmy odnosi duże sukcesy i otrzymuje prestiżowe nagrody w ogólnopolskich konkursach branżowych. Świadczy to o fakcie, że radomszczański przemysł meblarski ciągle, systematycznie rozwija się, podtrzymuje i kontynuuje najlepsze, wielowiekowe tradycje rodzimego stolarstwa.